گلی خوشبو از بوستان مریم

مسيح (ع) را به‌عنوان پيامبر صلح مي‌شناسند و به‌نظر مي‌رسد در جهاني كه ظلم رو به گسترش است عمل كردن به آموزه‌هاي حقيقي اين پيامبر الهي مي‌تواند بسياري از مشكلات را رفع كند. به مناسبت ميلاد چهارمين پيامبر اولوالعزم سراغ اسقف مارنرساي بنيامين، رئيس‌كليساي آشوريان شرق آمديم تا برايمان از آموزه‌هاي مسيح و زندگي مسيحيان در ايران بگويند.

• ما حضرت مسيح(ع) را به‌عنوان پيامبر صلح مي‌شناسيم؛ پيامبري كه حضورش و آموزه‌هايش به‌عنوان يك پيامبر الهي، براي صلح بود. از آموزه‌هاي حضرت عيسي (ع)، ما چه چيزهايي را مي‌توانيم در حوزه اخلاق و روابط اجتماعي به‌كار ببريم و بسط و گسترش دهيم؟

پيش از هر چيز لازم مي‌دانم كه عيد ميلاد مسيح (ع) را به مسيحيان عالم به‌خصوص مسيحيان ايراني، ارمني و آشوري و نيز خدمت همه هموطنان عزيز كه به‌نحوي ارادت خاصي به عيسي مسيح (ع) دارند و در كتاب قرآنشان از حضرت مسيح (ع) هم يادشده و سوره‌اي به‌نام حضرت مريم وجود دارد داشته باشم. براي ما آشوريان مسيحي ايران، روزهاي بسيار فرخنده‌اي است، به جهت اينكه ما تقريبا از چند هفته پيش آماده مي‌شويم براي عيد مسيح. در اعتقادات ما مسيحيان آشوري و كليساي شرق آشوري، 4هفته قبل از عيد ميلاد، روزه مي‌گيريم و آماده مي‌شويم از لحاظ قلبي و نوع تفكركه جشن ميلاد مسيح(ع) را به دور از دشمني و كدورت و نزاع و خشونت جشن بگيريم و اين از آموزه‌هاي عيسي مسيح (ع) است كه به ما درس محبت و دوستي داده‌اند. در كتاب مقدس و فصل دو، آيات 10 تا 15 از انجيل لوقا آمده كه «اما فرشته به ايشان اطمينان خاطر داد و گفت نترسيد، من حامل مژده‌اي براي شما هستم، براي شما و همه مردم و آن اين است كه همين امروز مسيح خداوند و نجات‌دهنده شما در شهر لاهوت چشم به جهان گشود. علامت درستي سخن من اين است كه نوزادي را خواهيد ديد كه در قنداق پيچيده و در آخور خوابانيده شده است. ناگهان گروه بي‌شماري از فرشتگان آسماني به آن فرشته پيوستند و آنان در ستايش خدا مي‌سراييدند و مي‌گفتند كه خدا را در آسمان‌ها جلال باد و بر زمين در ميان مردمي كه خدا را خشنود مي‌سازند، آرامش و صفا بر قرار باد». اين آيه را اگر به زبان آشوري قرائت بكنيم دقيقا معناي صلح مي‌دهد؛ يعني در نوع تولد مسيح پيغامي به‌معناي صلح و سلامتي نهفته است؛ پيغامي كه فرشتگان نه فقط به چوپانان و مريم مقدس بلكه به همه آدميان اين مژده را مي‌دهند كه حامل پيام صلح و دوستي و محبت است براي تمامي انسان‌ها.

• شما به‌عنوان رهبر ديني مسيحيت در جامعه‌اي هستيد كه دين‌شان متفاوت است.اين تفاوت فرهنگي برايتان مشكلي پيش نمي‌آورد؟

آشوريان از خيلي سال‌ها پيش اينجا بوده‌اند و همزيستي ما تحت لواي ايران باهم شكل گرفته است. از افتخارات ما آشوريان اين است كه مسيحيت را از قرن اول ميلادي پذيرفتيم و كليساي شرق، كليسايي است كه از قرن اول مسيحيت شروع شده، اثبات براين ادعا كليساي حضرت مريم(س) در اروميه حدود 2هزار سال قدمت ساخت دارد و حتي كليساي شرق به‌نام پارس معروف است. از افتخارات ما اين است كه كليسايمان را پارس ناميده‌اند و هدف از اين سخن و تكرار تاريخ اين است كه ما در طول تاريخ با برادران و خواهران خودمان از مسلمانان، كليميان و زرتشتيان به خوبي زندگي كرده‌ايم و خواسته‌ايم فرزندان خوبي براي كشورمان باشيم.

• شهداي مسيحي زيادي هم در جنگ داشته‌ايم.

بله ما ايران را كشور خودمان دانسته‌ايم. ما در اين كشور به دنيا آمده‌ايم و بزرگ شده‌ايم و به خاك سپرده مي‌شويم و اين آموزه‌هاي مسيح است كه مي‌فرمايد همسايه خودت را مثل خودت دوست داشته باش و كسي كه سايه‌اش مثل من است و انسان است بايد دوستش داشته باشم، نبايد نگاه كنم به ايمان و اعتقاد و زبانش. همسايه فقط به معني ديوار به ديوار نيست، همشهري و هموطن نيز همسايه من است. تعاليم مسيح به ما ياد مي‌دهد كه قانون كشور را رعايت كنيم و شهروند خوبي براي كشورمان باشيم و اين از آموزه‌هاي مسيح است كه يك عضو مسيحي كه حالا آشوري يا هر قوم ديگري باشد، عضوي بسيار مزين به اخلاقيات نيكو و تعاليم خوب و مزين به صفات پسنديده انساني و خداوندي باشد و يك فرد مسيحي را تزئين مي‌كند به‌خصوصيات عالي انسانيت.

• شما اشاره كرديد كه در ايران به دنيا آمده‌ايد. تا حالا شده بخواهيد برويد در كشوري ديگر كه مسيحي باشند و هم دينتان، زندگي كنيد؟

طبق قوانين و تعاليم كتاب مقدس هرجاي اين كره خاكي شيطان وجود دارد و شيطان حاضر است با طرق مختلف انسان را به دام بيندازد، فرقي نمي‌كند اروپا يا آمريكا باشد يا هرجاي ديگر؛ يعني نمي‌شود از شيطان فرار كرد و تنها راهش اين است كه با اعتقادات خودمان، با اسلحه ايمان، دعا و روزه و نزديك بودن به كليسا و روحانيت كليسا، خود را به‌خصوصيات بسيار پسنديده خداوندي تزئين كنيم، حالا هرجا باشد اما بايد از لحاظ معيشت و زندگي آن را تأييد بكنيم؛ يعني مثل شهروندي كه در جايي زندگي مي‌كنيم خودمان را با برادر خودمان متفاوت نبينيم؛ يعني اگر در ايران هستيم، بايد قوانين و عدالت براي ما هم وجود داشته باشد، اگر اشتغال‌زايي هست، براي من مسيحي هم بايد وجود داشته باشد، اگر زندگي خوبي است بايد براي من هم باشد، اگر تبعيض باشد مردم اذيت مي‌شوند و مهاجرت مي‌كنند.

• بين ما مسلمانان ممكن است همه مسلمان باشند اما همه مسجد نروند، براي شما هم اينطور است؟ طيف آدم‌هايي كه به كليسا مي‌آيند چگونه اند؟

مراسم اصلي ما مسيحيان روز يكشنبه است. هر هفته عشاي رباني داريم. چون در ايران روز كاري و تحصيل است تعدادي از اعضاي كليسا نمي‌توانند بيايند چون بايد سركار بروند و مشغول باشند و تعدادي مي‌آيند. روزهاي عيد اكثر اعضاي كليسا مي‌آيند. مراسمي هم در سالن كليسا باشد شركت مي‌كنند، تعداد ما آَشوريان هم زياد نيست؛ در شهرهاي مختلف ايران مثل اروميه، شاهين‌شهر اصفهان، تهران، اهواز و همدان پراكنده هستيم، زياد نيستيم كه تعداد بگويم، اما خدا را شكر مي‌آيند.

• بيشتر چه مسائلي عنوان مي‌كنند، دغدغه‌هايشان چيست كه احساس مي‌كنند كليسا مي‌تواند به آنها كمك كند؟

تاجايي كه در توان ما هست، روحانيان و انجمن كليسا سعي مي‌كنند كه به مشكلات مردم برسند، مردم ما و اعضاي كليسا انتظاراتي از كليسا دارند كه مراسم روزهاي يكشنبه برقرار باشد، اگر عقد و عروسي باشد، تشييع جنازه و غسل تعميد باشد بايد انجام دهيم. در طول هفته هم كلاس‌هاي مختلفي براي تعليم جوانان و نوجوانان داريم، كلاس‌هاي زبان آشوري و كلاس‌ها هم برقرار است و اگر كسي مشكل يا سؤال مخصوصي داشته باشد با رجوع به داخل كليسا در خدمتش هستيم. وظيفه‌اي كليسا نسبت به اعضا دارد و وظيفه‌اي هم اعضا نسبت به كليسا دارند. ما بايد به خانه‌هاي مردم سركشي بكنيم و برايشان دعا كنيم. ما دعا مي‌كنيم كه مشكلشان برطرف شود و وظيفه اعضاي كليسا حضورشان است . رعايت قوانين كشوري و قوانين كليسايي برايمان خيلي مهم است. كتاب مقدس به ما تعليم مي‌دهد كه هر فرد مسيحي در هر كشوري كه باشد بايد قوانين آن كشور را مراعات بكند.

• تعاملاتي كه بين اديان در كشور ما بوده است را چگونه مي‌بينيد؟ مثلا بين مسيحيت و اسلام؛ به‌نظر شما ايران توانسته جايگاه مناسبي براي همزيستي اديان مختلف باشد؟

به‌نظر من بسيار عالي بوده است، من ازسال 2010 كه اسقف كليسا هستم، در اين چند سال، هرسال اجتماعات مختلفي توسط دستگاه‌هاي مختلف برگزار مي‌شود مثل وزارت ارشاد، سازمان فرهنگ و تبليغات اسلامي، بعضا دانشگاه قم هم بوده است. ما چند هفته پيش به استان قم سفري داشتيم كه متولي اين سفر اداره كل مجامع وزارت فرهنگ بود. سفر بسيار پرباري بود و با حضور ما آشوريان، ارامنه، كليميان و زرتشتيان و مسئولين محترم وزارت ارشاد، ملاقات‌هايي داشتيم با آيت‌الله جوادي‌آملي، آيت‌الله شهرستاني و با مسئولان دانشگاه اديان و مذاهب قم، ديدار و زيارتي هم داشتيم از كتابخانه و مقبره مرحوم آيت‌الله مرعشي‌نجفي. بار اولم بود رفتم قم و اين يك نمونه است از تعامل دستگاه دولتي با ما رهبران اديان ديگر. جلساتي نيز برگزار مي‌شود در مركز گفت‌وگوي اديان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، بين ما و مسئولان مركز. دعوت مي‌كنند كه حضور داشته باشيم در آن مجموعه، تعامل بسيار زيادي وجود دارد بين اديان توحيدي، مسيحيان ارمني و آشوري، كليميان و دستگاه دولتي. احساس قلبي‌ام را مي‌گويم كه ايران مي‌تواند الگويي باشد براي ساير كشورها كه هم مسلمان دارند هم غيرمسلمان. مي‌تواند الگوي بسيار خوبي باشد و گسترش پيدا كند. مي‌توانند بيشترش هم كنند و آشنايي بيشتري بين اديان و آموزه‌هاي اديان بين مردم و دستگاه‌هاي دولتي باشد.
در شهر خبر نيست؟ هست

• گزارشي از حال و هواي ارمنيان تهران

اگر اين روزها سري به محله‌هاي ارمني‌نشين تهران بزنيد مغازه‌هاي پرزرق و برقي را مي‌بينيد كه ويترينشان پر است از بابانوئل و درخت كريسمس كه با چراغاني‌هاي زيبا تزئين شده؛ زنان و مرداني كه اكثرا پشت ويترين ايستاده‌اند و عكس‌هاي سلفي مي‌گيرند و مردماني كه شاد از مغازه بيرون مي‌آيند. دست بچه‌ها پر است از شكلات و آبنبات‌هاي مارپيچ رنگي و پدر و مادرهايي كه با شادي درخت كريسمس را زير بغل زده‌اند. سري به يكي از اين مغازه‌ها مي‌زنيم و با توماس وارتانيان از ارامنه ايراني كه فروشنده وسايل كريسمس است گفت‌وگو مي‌كنيم. توماس برايمان از اختلاف عيد مسيحيان آشوري و مسيحيان ارمني مي‌گويد؛ «اول بايد اين را بدانيد كه شب سال نو با كريسمس فرق مي‌كند؛ يعني سال نو همان زمان تحويل سال است كه همه جهان آن را جشن مي‌گيرند و سال 2016 شروع مي‌شود اما تولد حضرت مسيح 25 دسامبر است كه مسيحيان آشوري در ايران آن را جشن مي‌گيرند. ما ارامنه اعتقاد داريم كه روز تولد حضرت مسيح ششم ژانويه است و عملا آن روز جشن ماست. البته در تمام اين روزها همه مسيحيان شاد هستند و اين اختلاف هم چيز مهمي نيست كه مانع از خوشحالي ما شود». اينطور كه توماس مي‌گويد ارامنه از 15روز قبل از 6 ژانويه شروع به خريد درخت كريسمس مي‌كنند كه البته خيلي از اين درخت‌ها پلاستيكي است؛ «يكي از دلايل انتخاب درخت كريسمس اين است كه اين درخت در فصل سرما همچنان سبز مي‌ماند و مسيحيان هم اين درخت را بعد از تمام شدن مراسم در آتش مي‌سوزانند. البته چون قطع درختان و بعد سوزاندن آنها مي‌تواند به محيط‌زيست آسيب برساند خيلي‌ها از اين كار امتناع مي‌كنند». عروسك‌هاي بابانوئل و خرس‌هاي پشمالو پرفروش‌ترين محصولات فروشگاه است و بعضي از شكلات‌ها هم به‌عنوان هديه به خانواده‌هاي مسيحي اهدا مي‌شود. گرم صحبت هستيم كه 2دختر جوان در مغازه مشغول وارسي درخت‌هاي كريسمس هستند و تا مي‌خواهند براي خريد يكي به نتيجه برسند تصميمشان عوض مي‌شود و بعد با خنده مي‌روند سراغ بعدي. با هم خواهر هستند؛ كارين و ليدا وارتاپسيان. كارين كه خواهر بزرگ‌تر است قبول مي‌كند براي ما از برنامه‌شان در ايام كريسمس بگويد؛ «ما مي‌خواهيم همراه خانواده به مسافرت برويم. احتمال خيلي زياد اروپاست چراكه بعضي از اقوام‌مان آنجا هستند. به‌نظر من كريسمس يكي از بهترين بازه‌هاي زماني است چرا كه همه مردم در آن شاد هستند و با هم مهربانند». از برنامه‌هاي ميلاد مسيح مي‌پرسيم و اينكه چه كاري انجام مي‌دهند كه اين‌بار ليدا پاسخ مي‌دهد؛ «مراسم روز ۳۱ دسامبر كه براي همه مسيحيان مشترك است ساعت ۱۲ شب مراسم باداراك قرباني مقدس در كليساها برگزار مي‌شود و روز اول ژانويه هم در كليساها مراسم قرباني برگزار مي‌شود. ولي شب ۵ ژانويه مراسم بسيار باشكوهي در كليساها برگزارمي‌شود. مسيحيان شب سال نو يا پيش بزرگان فاميل هستند يا سري به آنها مي‌زنند. اگر كسي از اقوام فوت كرده باشد حتما سري به خانواده عزادار مي‌زنند. آخرين و بهترين چيز هم كه هديه درخت كريسمس است كه حاضر نيستم آن را با هيچ‌چيز عوض كنم». اينها را مي‌گويند و بعد بدون اينكه براي خريد درخت به نتيجه‌اي برسند از مغازه خارج مي‌شوند.